Pomnik Żołnierzy Wyklętych stanie we Wrocławiu. Jak będzie wyglądał?

Znamy wyniki pierwszego etapu konkursu na projekt pomnika Żołnierzy Wyklętych, który ma stanąć na skwerze między ulicą Borowską, Dyrekcyjną i Glinianą. Do drugiego etapu zakwalifikowało się 5 prac.

Dwuetapowy konkurs na projekt pomnika Żołnierzy Wyklętych magistrat ogłosił we wrześniu ubiegłego roku, w osiemdziesiątą rocznicę napaści Związku Sowieckiego na Polskę. Monument ma stanąć na skwerze u zbiegu ulicy Glinianej, Borowskiej i Dyrekcyjnej.

– Celem jest oddanie czci wielkiej grupie żołnierzy tragicznie doświadczonych w walce o wolną Polskę po zakończeniu II wojny światowej i jednocześnie wzbogacenie przestrzeni miejskiej o dzieło sztuki wysokiej klasy. Uczestnikom konkursu pozostawiono swobodę zarówno w sposobie ujęcia tematu, jak i doborze artystycznych środków wyrazu – tłumaczyli urzędnicy.

W konkursie mogli wziąć udział artyści plastycy i architekci, a także inni wykonawcy, którzy w ostatnich 10 latach stworzyli umieszczone w przestrzeni publicznej dzieło sztuki upamiętniające osobę lub wydarzenie historyczne. Na początku grudnia minął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie.

5 prac powalczy o główną nagrodę

Spośród 35 uczestników konkursu, 23 nadesłało koncepcje projektowe. Sąd konkursowy dokonując ich oceny dopuścił do II etapu 5 prac i sformułował ogólne wskazania dla autorów.

– Konkurs prowadzony jest z zachowaniem zasady anonimowości. Ujawniono jedynie numery, którymi autorzy oznaczyli prace. Wszystkie zakwalifikowane koncepcje spełniają oczekiwania środowisk kombatanckich co do zadania konkursu – informują urzędnicy.

Od piątku 28 lutego od godz. 12 do niedzieli 8 marca w Muzeum Architektury przy ul. Bernardyńskiej 5 we Wrocławiu dostępna będzie wystawa koncepcji projektowych zakwalifikowanych do II etapu konkursu.

Zwycięzcę poznamy w czerwcu

Zgodnie z harmonogramem konkursu, uczestnicy II etapu przygotują teraz pełne projekty pomnika w postaci modeli, makiet, dokumentacji projektowej, plansz i opisów. Termin ich złożenia ustalono na 26 maja 2020 roku. Ogłoszenie wyników konkursu nastąpi do 15 czerwca 2020 roku, a kilka dni później otwarta zostanie wystawa pokonkursowa.

Zwycięzca konkursu otrzyma nagrodę w wysokości 50 tys. złotych i zostanie zaproszony do negocjacji umowy – w trybie zamówienia z wolnej ręki – na wykonanie szczegółowego opracowania pokonkursowego. Zdobywca drugiego miejsca może liczyć na 35 tys. zł nagrody, a pozostali uczestnicy drugiego etapu otrzymają po 8 tys. złotych.

Konkurs jest realizacyjny. To oznacza, że w efekcie jego rozstrzygnięcia zostanie wykonana dokumentacja projektowa stanowiąca podstawę do realizacji inwestycji. Miasto zakłada, że maksymalny koszt budowy pomnika wyniesie 1,3 mln złotych.

– Przyszłe decyzje o budowie pomnika według zwycięskiego projektu wymagają uchwały Rady Miejskiej Wrocławia – dodają urzędnicy.

Pierwotnie lokalizacja miała być inna

O tym, że we Wrocławiu ma stanąć pomnik Żołnierzy Wyklętych mówi się już od kilku lat. Z taką inicjatywą wyszedł radny Piotr Maryński, a w 2016 roku rada miejska przyjęła uchwałę w tej sprawie.

Pierwotnie rzeźba miała pojawić się na rondzie Żołnierzy Wyklętych, przy zbiegu ulicy Gajowickiej, Zaporoskiej i Szczęśliwej, potem zdecydowano się jednak na zmianę lokalizacji na skwer u zbiegu ulicy Glinianej, Borowskiej i Dyrekcyjnej.

W 2017 roku miasto ogłosiło nawet konkurs na projekt takiego dzieła – został jednak unieważniony, bo żadna z zaproponowanych koncepcji nie spełniła oczekiwań sądu konkursowego. Teraz magistrat próbuje po raz drugi. Konkurs na na projekt pomnika Żołnierzy Wyklętych wraz z zagospodarowaniem terenu ogłoszono w połowie września.

We Wrocławiu stanie pomnik Mickiewicza?

Jak informowaliśmy kilka miesięcy, trwają również starania na rzecz wzniesienia w stolicy Dolnego Śląska pomnika Adama Mickiewicza. Inicjatorzy tego przedsięwzięcia chcą zrekonstruować przedwojenną rzeźbę, która pierwotnie miała stanąć w Wilnie.

– Liczący 12,25 m wysokości betonowy monument chcemy ustawić na terenie Parku Szczytnickiego we Wrocławiu (u zbiegu ulic Adama Mickiewicza i Mikołaja Kopernika) jako dzieło korespondujące z istniejącym już tam, pochodzącym z czasów niemieckich, kompleksem Hali Ludowej i Pawilonu Czterech Kopuł. Oba projekty dzieli niecałe 10 lat różnicy, co do pomysłu ich realizacji, a łączy idea wykorzystania betonu do wykonania dzieł o charakterze artystycznym – tłumaczą autorzy inicjatywy.

Wykonania pomnika autorstwa Zbigniewa Pronaszki, w oparciu o zachowaną dokumentację, podjął się prof. Zbigniew Makarewicz z wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. To uczeń Xawerego Dunikowskiego.

Burza wokół pomnika Niepodległości

Przypomnijmy, że w 2018 roku burzliwą dyskusję wzbudził projekt pomnika Niepodległości na placu Legionów. Uchwałę w sprawie wzniesienia tego pomnika wrocławscy radni przyjęli w lutym bieżącego roku.

– Sąd konkursowy nie miał wątpliwości, która praca jest najlepsza – mówił w trakcie sesji rady miejskiej Jerzy Pietraszek, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Autorami zwycięskiego projektu są Mariusz Kosiba, Jarosław Smolak i Agnieszka Wolska. Pomnik ma powstać w ciągu 2-3 lat, a koszt jego budowy to około 2 mln złotych.

Foto główne: Tomasz Walków/UMW